DEPREMLERİN ZAMANININ BİLİNMESİYLE İLGİLİ FORMÜL
DEPREMLERİN ZAMANININ BİLİNMESİYLE İLGİLİ FORMÜL
DEPREM ÖNCESİNDE VE DEPREM ANINDA RICHTER ÖLÇEĞİNE GÖRE DEPREM TAHMİNİ
DEPREM ANINDA VE DEPREM ÖNCESİNDE ENERJİNİN AÇIĞA ÇIKIŞ MİKTARININ RICHTER ÖLÇÜM TEOREMİNE GÖRE DEPREM BÜYÜKLÜĞÜNÜN HESAPLANMASI
DEPREM NEDİR?
Sarsıntı anında aniden, sarsıntı öncesinde ise kırıklardan (faylardan) yavaş yavaş sızmak suretiyle sarsıntının (depremin) büyüklüğüne göre atmosferde geniş bir alana dağılan patlayıcı kilogramı dengi salınan enerjidir.
Yerin derinliklerinden gelen enerjinin, yeryüzüne boşalırken yaptığı sarsıntılara deprem denir.
Depremi inceleyen bilim dalına sismoloji denir.
Depremi ölçen alete sismograf denir.
Depremi inceleyene de sismolog denir.
Depremin büyüklüğü ise deprem anında açığa çıkan enerjinin ölçüsüdür.
Sismograf: Deprem anında patlayıcı kilogramı dengi salınan enerjinin miktarını ölçer.
BİRİNCİ TEOREM KURALI
SARSINTI ANINDA AÇIĞA ÇIKAN ENERJİ MİKTARININ RICHTER ÖLÇEĞİYLE ÖLÇÜM SONUCUNDA DEPREMİN BÜYÜKLÜĞÜ, YERİ VE ZAMANI HAKKINDAKİ BİLGİ
Jeofizik ve sismoloji uzmanı Charles Francis Richter, 1979 yılında moment büyüklüğü ölçek geliştirilmesine kadar, depremlerin büyüklüğünün ölçülebilirliliğini savunmuştur.
Yer sarsıntılarını ölçmeye yarayan ve kendi adıyla deprem ölçer aletini bulmuştur.
RICHTER ÖLÇEĞİ SADECE DEPREMİN BÜYÜKLÜĞÜ HAKKINDA DEĞİL DEPREM ANINDA PATLAYICI KİLOGRAMI DENGİ ATMOSFERE SALINAN ENERJİ HAKKINDA DA BİLGİ VERİR
İç merkezde depremle boşalan enerjinin ölçülmesi esasına dayanır.
Deprem anında boşalan patlayıcı kilogramı dengi enerjinin miktarının ölçüsüyle depremin büyüklüğü (magnitüdü) tespit edilir.
Her yıl çok sayıda deprem olur. Bu depremlerin bir kısmı insanlar tarafından hissedilemeyecek kadar düşük şiddette olurken bazıları sebep oldukları tahribatlar ile felaketlere yol açar.
Richter ölçeği depremlerin şiddetini ölçmekte kullanılan ve adını en sık duyduğumuz ölçek.
Richter ölçeği 1935 yılında Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü’nde çalışan Charles Francis Richter ve Beno Gutenberg adlı iki araştırmacı tarafından geliştirilmiştir.
Logaritmik bir ölçek olan Richter ölçeğine göre bir depremin şiddeti şu formülle hesaplanır:
ML=log(A/A0(δ))
Bu formülde ML depremin şiddetini, A Wood-Anderson sismografının maksimum sapmasını, A0(δ) ise depremin merkezinin uzaklığına bağlı olarak değişen bir fonksiyonu ifade eder. Şiddet hesaplama formülü 10 tabanlı bir logaritma içerdiği için depremin şiddetinin Richter ölçeğine göre 1 birim artması gerçek şiddetinin on katına çıkması anlamına gelir. Ölçeğin geliştirildiği zamandaki teknolojilerle ancak 3 ve daha büyük şiddetteki depremler ölçülebilmesine rağmen, aslında ölçeğin alt sınırı yoktur. Hatta günümüzde var olan hassas sismograflarla Richter ölçeğine göre değeri negatif olan depremleri bile belirlemek mümkündür (Birden küçük sayıların logaritması negatiftir).
TEOREM 1 GÖRE :
SARSINTI ANINDA ANİDEN PATLAYICIYLA DENGİ ENERJİ ÇIKIŞININ KGR CİNSİNDEN RICHTER ÖLÇEĞİYLE ÖLÇÜMÜ VE BÜYÜKLÜK TESPİTİ
2.0 Büyüklüğündeki bir depremde 56 kilo patlayıcıyla eşit miktarda enerji
3.0 Büyüklüğündeki bir depremde bin 800 kilo patlayıcıyla eşit miktarda enerji
4.0 Büyüklüğündeki bir depremde 56.000 kilo patlayıcıyla eşit miktarda enerji
5.0 Büyüklüğündeki bir depremde 1 milyon 800 bin kilo patlayıcıyla eşit miktarda enerji
6.0 Büyüklüğündeki bir depremde 56 milyon kilo patlayıcıyla eşit miktarda enerji
7.0 Büyüklüğündeki bir depremde 1 milyar 800 milyon kilo patlayıcıyla eşit miktarda enerji
8.0 Büyüklüğündeki bir depremde 56 milyar kilo patlayıcıyla eşit miktarda enerji
9.0 Büyüklüğündeki bir depremde 1 trilyon 800 milyar kilo patlayıcıyla eşit miktarda enerji
10 Büyüklüğündeki bir depremde 56 trilyon kilo patlayıcıyla eşit miktarda enerji
atmosferde geniş bir alana salınır.
İKİNCİ TEOREM KURALI
SARSINTI ÖNCESİ FAYLARDAN (KIRIKLARDAN) SIZARAK YAVAŞ YAVAŞ AÇIĞA ÇIKAN ENERJİ MİKTARININ RICHTER ÖLÇEĞİ SONUCUNDA VE DEKOS ETKİSİYLE SÜTÇÜ BULUTLARININ TAKİBİYLE DEPREMİN BÜYÜKLÜĞÜ, YERİ VE ZAMANI HAKKINDAKİ KURAM BİLGİSİ
Sarsıntı anında aniden ve sarsıntı öncesinde ise kırıklardan (faylardan) sızmak suretiyle sarsıntının büyüklüğüne göre gökyüzünde geniş bir alana yayılarak kuvvet uygulayan enerjidir.
Gökyüzünde geniş bir alana yayılan enerji yayıldığı yerde fizik kanunlarına göre bir iş yapar.
Bu durumda litosferden atmosfere de bir kuvvet uygular.
Bu kuvvete depremlerin kuvveti denir.
Depremlerin atmosfere yaptığı bu basınç kuvveti organizeli ve sistemlidir.
Meydana gelecek ve meydana gelen depremlerin kuvvetinin atmosferdeki hareketliliği organizeli ve sistemli bir şekilde meydana getirmesine
DEprem Kuvveti Organize Sisitemi (DEKOS) denir.
Logaritmik bir ölçek olan Richter ölçeğine ek olarak bir depremin öncesindeki DEKOS alanıyla şiddeti şu formülle hesaplanır:
Dekos ölçeği nedir?
DEKOS=Depremin büyüklüğünü,
D=Maksimum sapmasını,
D0(δ)=Deprem merkezinin uzaklığına bağlı olarak değişen bir fonksiyonu ifade eder.
Dekos ölçeğine göre büyüklüğün tespitiyle ilgili formül: DEKOS=log(D/D0(δ))
Deprem öncesinde büyüklük hesaplama formülü 10 tabanlı bir logaritma içerdiği için depremin büyüklüğünün Dekos ölçeğine göre 1 birim artması gerçek büyüklüğünün on katına çıkması anlamına gelir. 1 ve daha fazla olan depremler Dekos Ölçeğiyle ölçülebilir.
Sütçü Bulutlarının durumu sıcaklığa göre değiştiğinden dolayı 183 bilinmeyenli denklemin çözülmesi halinde depremler tahmin edilir. Sarsıntıların öncesinden büyüklüğünü, yerini ve süresini saptamaya yarayan ölçeğe ise Dekos Ölçeği denir.
Uydu görüntülerindeki DEKOS etkisini bu formülle hesaplama yapacağız.
İstanbul örneği mevsim normali sıcaklığı Formülü Geliştirmede etkin rol oynamaktadır.
Çünkü 1 yıl boyunca en soğuk gün ile en sıcak gün arasındaki fark bilinmesi gerektiğinden dolayı uydu görüntülerindeki Sütçü Bulutlarının oluşumu ve dağılımı önem kazanmaktadır.
Her 9 günde 1 derece artan ve azalan durumdaki bulutun kümeleşmesi 20 dereceye göre değerlendirmeye alınır.
En soğuk günün gün ortası sıcaklığı +8 derece ve gece yarısı sıcaklığı ise 0 derecedir.
En sıcak günün gün ortası sıcaklığı +28 derece ve gece yarısı sıcaklığı ise 20 derecedir.
Formüldeki hesaplama sapmaları bu değerlendirme dikkate alındığında azalır.
Sütçü Bulutlarının bulunması veya bulunmaması yüzölçümü 20 derece sıcaklık dikkate alınmak suretiyle yapılır.
TEOREM 2 GÖRE:
SARSINTI ÖNCESİ FAYLARDAN (KIRIKLARDAN) SIZARAK YAVAŞ YAVAŞ PATLAYICIYLA DENGİ ENERJİ ÇIKIŞININ KGR CİNSİNDEN RICHTER ÖLÇEĞİ ÖLÇÜMÜ VE DEKOS ETKİSİYLE SÜTÇÜ BULUTLARININ TAKİBİ SONUCU DEPREMİN BÜYÜKLÜK TESPİTİ
2.0 Büyüklüğündeki bir depremde 56 kilo patlayıcıyla eşit miktarda enerji
3.0 Büyüklüğündeki bir depremde bin 800 kilo patlayıcıyla eşit miktarda enerji
4.0 Büyüklüğündeki bir depremde 56.000 kilo patlayıcıyla eşit miktarda enerji
5.0 Büyüklüğündeki bir depremde 1 milyon 800 bin kilo patlayıcıyla eşit miktarda enerji
6.0 Büyüklüğündeki bir depremde 56 milyon kilo patlayıcıyla eşit miktarda enerji
7.0 Büyüklüğündeki bir depremde 1 milyar 800 milyon kilo patlayıcıyla eşit miktarda enerji
8.0 Büyüklüğündeki bir depremde 56 milyar kilo patlayıcıyla eşit miktarda enerji
9.0 Büyüklüğündeki bir depremde 1 trilyon 800 milyar kilo patlayıcıyla eşit miktarda enerji
10 Büyüklüğündeki bir depremde 56 trilyon kilo patlayıcıyla eşit miktarda enerji
atmosferde geniş bir alana salınır.
ENERJİ NEDİR?
- Maddede var olan ve ısı, ışık biçiminde ortaya çıkan güç.
- Organizmanın etkin gücü.
Enerji kısaca iş yapabilme yeteneğidir.
Tıpkı uzunluklar gibi sayı ve birim kullanılarak belirtilen büyüklüktür.
Toplamda 8 ana enerji çeşidi vardır.
Bunlar potansiyel, kinetik, ısı, ışık, elektrik…
DÜNYADA BİR YILDA 8.5 BÜYÜKLÜĞÜNDE 1 DEPREMİN ENERJİSİ
DEPREM ÖNCESİNDE VE DEPREM ANINDA ATMOSERE SALINIM YAPIYOR
1 Tane 8.5 büyülüğündeki depremin patlayıcı kilogramı dengi enerji miktarının hesaplanması.
8.0 Büyüklüğündeki bir depremin patlayıcı kilogramı dengi enerji miktarı 56 milyar kilodur.
8.5 Büyüklük 8.0 büyüklüğün 16 kat fazla enerjisini çıkarır.
16 Kat fazla enerjiyi bulmak için 56 milyar kilo X 16 kat fazlası = 896 milyar kilo eder.
1 Tane 8.5 büyüklüğündeki deprem anında patlayıcı kilogramı dengi atmosfere salınan enerji ile depremin öncesindeki patlayıcı kilogramı dengi atmosfere salınan enerji birbirine eşittir.
Deprem anında ve deprem öncesi 8.5 büyüklüğündeki bir tane depremde patlayıcı kilogramı dengi atmosfere 2 defa enerji salınımı yaptığı görülmektedir. 1*2=2 eder.
896 milyar kilo enerji x 2 defa enerji çıkışı = 1 triyon 792 milyar kilo deprem enerjisi atmosfere salınmış olur.
DÜNYADA 1 YILDA 7.5 BÜYÜKLÜĞÜNDE 18 DEPREMİN ENERJİSİ
DEPREM ÖNCESİNDE VE DEPREM ANINDA ATMOSERE SALINIM YAPIYOR
18 Tane 7.5 büyülüğündeki depremin patlayıcı kilogramı dengi enerji miktarının hesaplanması.
7.0 Büyüklüğündeki bir depremin patlayıcı kilogramı dengi enerji miktarı 1 milyar 800 milyon kilodur.
7.5 Büyüklük 7.0 büyüklüğün 16 kat fazla enerjisini çıkarır. 16 Kat fazla enerjiyi bulmak için
1 milyar 800 milyon kilo X 16 kat fazlası = 28 milyar 800 milyon kilo eder.
18 Tane 7.5 büyüklüğündeki deprem anında patlayıcı kilogramı dengi atmosfere salınan enerji ile depremin öncesindeki patlayıcı kilogramı dengi atmosfere salınan enerji birbirine eşittir.
Deprem anında ve deprem öncesi 7.5 büyüklüğündeki bir tane depremde patlayıcı kilogramı dengi atmosfere 2 defa enerji salınımı yaptığı görülmektedir. 18*2=36 eder.
28 milyar 800 milyon kilo enerji x 36 defa enerji çıkışı = 1 trilyon 36 milyar 800 milyon kilo deprem enerjisi atmosfere salınmış olur.
DÜNYADA 1 YILDA 6.5 BÜYÜKLÜĞÜNDE 120 DEPREMİN ENERJİSİ
DEPREM ÖNCESİNDE VE DEPREM ANINDA ATMOSERE SALINIM YAPIYOR
120 Tane 6.5 büyülüğündeki depremin patlayıcı kilogramı dengi enerji miktarının hesaplanması.
6.0 Büyüklüğündeki bir depremin patlayıcı kilogramı dengi enerji miktarı 56 milyon kilodur.
6.5 Büyüklük 6.0 büyüklüğün 16 kat fazla enerjisini çıkarır.
16 Kat fazla enerjiyi bulmak için 56 milyon kilo X 16 kat fazlası = 896 milyon kilo eder.
120 Tane 6.5 büyüklüğündeki deprem anında patlayıcı kilogramı dengi atmosfere salınan enerji ile depremin öncesindeki patlayıcı kilogramı dengi atmosfere salınan enerji birbirine eşittir.
Deprem anında ve deprem öncesi 6.5 büyüklüğündeki bir tane depremde patlayıcı kilogramı dengi atmosfere 2 defa enerji salınım yaptığı görülmektedir. 120*2=240 eder.
896 milyon kilo enerji x 240 defa enerji çıkışı = 215 milyar 040 milyon kilo deprem enerjisi atmosfere salınmış olur.
DÜNYADA 1 YILDA 5.5 BÜYÜKLÜĞÜNDE 800 DEPREM ENERJİSİ
DEPREM ÖNCESİNDE VE DEPREM ANINDA ATMOSERE SALINIM YAPIYOR
800 Tane 5.5 büyülüğündeki depremin patlayıcı kilogramı dengi enerji miktarının hesaplanması.
5.0 Büyüklüğündeki bir depremin patlayıcı kilogramı dengi enerji miktarı 1 milyon 800 bin kilodur.
5.5 Büyüklük 5.0 büyüklüğün 16 kat fazla enerjisini çıkarır.
16 Kat fazla enerjiyi bulmak için 1 milyon 800 bin kilo X 16 kat fazlası = 28 milyon 800 bin kilo eder.
800 Tane 5.5 büyüklüğündeki deprem anında patlayıcı kilogramı dengi atmosfere salınan enerji ile depremin öncesindeki patlayıcı kilogramı dengi atmosfere salınan enerji birbirine eşittir.
Deprem anında ve deprem öncesi 5.5 büyüklüğündeki bir tane depremde patlayıcı kilogramı dengi atmosfere 2 defa enerji salınım yaptığı görülmektedir. 800*2=1 600 eder.
28 milyon 800 bin kilo enerji x 1 600 defa enerji çıkışı = 46 milyar 080 milyon kilo deprem enerji atmosfere salınmış olur.
DÜNYADA 1 YILDA 4.5 BÜYÜKLÜĞÜNDE 6 200 DEPREMİN ENERJİSİ
DEPREM ÖNCESİNDE VE DEPREM ANINDA ATMOSERE SALINIM YAPIYOR
6 200 Tane 4.5 büyülüğündeki depremin patlayıcı kilogramı dengi enerji miktarının hesaplanması.
4.0 Büyüklüğündeki bir depremin patlayıcı kilogramı dengi enerji miktarı 56 bin kilodur.
4.5 Büyüklük 4.0 büyüklüğün 16 kat fazla enerjisini çıkarır.
16 Kat fazla enerjiyi bulmak için 56 000 X 16 kat fazlası = 896 bin kilo eder.
6 200 Tane 4.5 büyüklüğündeki deprem anında patlayıcı kilogramı dengi atmosfere salınan enerji ile depremin öncesindeki patlayıcı kilogramı dengi atmosfere salınan enerji birbirine eşittir.
Deprem anında ve deprem öncesi 4.5 büyüklüğündeki bir tane depremde patlayıcı kilogramı dengi atmosfere 2 defa enerji salınım yaptığı görülmektedir. 6 200*2=12 400 eder.
896 bin kilo enerji x 12 400 defa enerji çıkışı = 11 milyar 110 milyon kilo deprem enerjisi atmosfere salınmış olur.
DÜNYADA 1 YILDA 3.5 BÜYÜKLÜĞÜNDE 49 000 DEPREMİN ENERJİSİ
DEPREM ÖNCESİNDE VE DEPREM ANINDA ATMOSERE SALINIM YAPIYOR
49.000 Tane 3.5 büyülüğündeki depremin patlayıcı kilogramı dengi enerji miktarının hesaplanması.
3.0 Büyüklüğündeki bir depremin patlayıcı kilogramı dengi enerji miktarı 56 bin kilodur.
3.5 Büyüklük 3.0 büyüklüğün 16 kat fazla enerjisini çıkarır.
16 Kat fazla enerjiyi bulmak için 1 800 X 16 kat fazlası = 28 800 kilo eder.
49 000 Tane 3.5 büyüklüğündeki deprem anında patlayıcı kilogramı dengi atmosfere salınan enerji ile depremin öncesindeki patlayıcı kilogramı dengi atmosfere salınan enerji birbirine eşittir.
Deprem anında ve deprem öncesi 3.5 büyüklüğündeki bir tane depremde patlayıcı kilogramı dengi atmosfere 2 defa enerji salınım yaptığı görülmektedir. 49 000*2=98 000 eder.
28 800 kilo enerji x 98 000 defa enerji çıkışı = 2 milyar 822 milyon 400 bin kilo deprem enerjisi atmosfere salınmış olur.
DÜNYADA 1 YILDA 2.5 BÜYÜKLÜĞÜNDE 365 000 DEPREMİN ENERJİSİ
DEPREM ÖNCESİNDE VE DEPREM ANINDA ATMOSERE SALINIM YAPIYOR
365 000 Tane 2.5 büyülüğündeki depremin patlayıcı kilogramı dengi enerji miktarının hesaplanması.
2.0 Büyüklüğündeki bir depremin patlayıcı kilogramı dengi enerji miktarı 56 kilodur.
2.5 Büyüklük 2.0 büyüklüğün 16 kat fazla enerjisini çıkarır.
16 Kat fazla enerjiyi bulmak için 56 X 16 kat fazlası = 896 kilo eder.
365 000 Tane 2.5 büyüklüğündeki deprem anında patlayıcı kilogramı dengi atmosfere salınan enerji ile depremin öncesindeki patlayıcı kilogramı dengi atmosfere salınan enerji birbirine eşittir.
Deprem anında ve deprem öncesi 2.5 büyüklüğündeki bir tane depremde patlayıcı kilogramı dengi atmosfere 2 defa enerji salınım yaptığı görülmektedir. 365 000*2=730 000 eder.
896 kilo enerji x 730 000 defa enerji çıkışı = 654 milyon 080 bin kilo deprem enerjisi atmosfere salınmış olur.
DÜNYADA 1 YILDA 1.5 BÜYÜKLÜĞÜNDE 2 920 000 DEPREMİN ENERJİSİ
DEPREM ÖNCESİNDE VE DEPREM ANINDA ATMOSERE SALINIM YAPIYOR
2 920 000 Tane 1.5 büyülüğündeki depremin patlayıcı kilogramı dengi enerji miktarının hesaplanması.
1.0 Büyüklüğündeki bir depremin patlayıcı kilogramı dengi enerji miktarı 1.8 kilodur.
1.5 Büyüklük 1.0 büyüklüğün 16 kat fazla enerjisini çıkarır.
16 Kat fazla enerjiyi bulmak için 1.8 kilo X 16 kat fazlası = 28 kilo eder.
2 920 000 Tane 1.5 büyüklüğündeki deprem anında patlayıcı kilogramı dengi atmosfere salınan enerji ile depremin öncesindeki patlayıcı kilogramı dengi atmosfere salınan enerji birbirine eşittir.
Deprem anında ve deprem öncesi 1.5 büyüklüğündeki bir tane depremde patlayıcı kilogramı dengi atmosfere 2 defa enerji salınım yaptığı görülmektedir. 2 920 000*2=5 840 000 eder.
28 kilo enerji x 5 840 000 defa enerji çıkışı = 168 milyon 192 bin kilo deprem enerjisi atmosfere salınmış olur.
DEPREM ÖNCESİ VE DEPREM ANINDA ATMOSFERE PATLAYICI KİLOGRAMI DENGİ SALINAN ENERJİ NE İŞ YAPIYOR?
Büyüklük Adet Enerji Miktarı Yıllık Toplam Enerji
8.5 Büyüklük 2 tane 1 792 000 000 000 1 792 000 000 000
7.5 Büyüklük 36 tane 1 036 800 000 000 2 828 800 000 000
6.5 Büyüklük 240 tane 215 040 000 000 3 043 840 000 000
5.5 Büyüklük 1 600 tane 46 080 000 000 3 089 920 000 000
4.5 Büyüklük 12 400 tane 11 110 000 000 3 101 030 000 000
3.5 Büyüklük 98 000 tane 2 822 400 000 3 103 852 000 000
2.5 Büyüklük 730 000 tane 654 080 000 3 104 506 480 000
1.5 Büyüklük 5 840 000 tane 168 192 000 3 104 674 672 000
Dünyada Bir Yılda Deprem Öncesi ve Deprem Anında Atmosfere Patlayıcı 3 104 674 672 000 Kilogramı Dengi Salınan Enerji Miktarıdır.
Dünyada Bir Günde Deprem Öncesi ve Deprem Anında Atmosfere Patlayıcı 3 104 674 672 000 / 365 = 8 505 958 005 Kilogramı Dengi Salınan Enerji Miktarıdır.
Dünyada Bir Günde Deprem Öncesi Atmosfere Patlayıcı 8 505 958 005/2 = 4 252 979 002 Kilogramı Dengi Salınan Enerji Miktarıdır.
Dünyada Bir Günde Deprem Anında Atmosfere Patlayıcı 8 505 958 005/2 = 4 252 979 002 Kilogramı Dengi Salınan Enerji Miktarıdır.
